De valkuilen van zelf beleggen (2)
Zondag 9 Oktober 2011 | Door Peter van der Slikke
In mijn vorige artikel heb ik u gewezen op het belang van het kiezen van een bank die maximaal geschikt is voor uw doel, in ieder geval een bank die u de mogelijkheid biedt om uw effectenzaken via het internet te regelen. Tevens heb ik u gewezen op de kans dat u bij het openen van een effectenrekening ‘verleid’ wordt om met een adviseur in zee te gaan en daardoor producten af gaat nemen die onvoldoende uw belangen dienen.
Laat ik aannemen dat u besloten heeft het heft in eigen hand te nemen en dat u zich nu gaat voorbereiden op het invullen van uw effectenportefeuille. Bij beleggen bepaalt de verdeling van uw beleggingen over bijvoorbeeld aandelen, obligaties, onroerend goed en liquiditeiten veel meer uw rendement dan de keuze voor de individuele beleggingen zelf. Op het op goede gronden vaststellen van de verdeling komt het dus vooral aan. Maar hoe komt u tot een goede en bij u passende verdeling?
Bij beleggen is de factor risico misschien wel het belangrijkste punt. Hoeveel risico kan, mag en durft u te lopen? Het risico dat u kunt lopen wordt vooral bepaald door de mate waarin u van dit vermogen nu of in de toekomst afhankelijk bent. Hoe verder dit in de toekomst ligt, hoe meer risico u mag nemen door bijvoorbeeld wat meer in aandelen te beleggen. Heeft u een specifiek doel met het vermogen binnen een relatief korte periode voor ogen, bijvoorbeeld de aankoop van een huis over 5 jaar, dan moet u voorzichtig beleggen en vooral niet teveel risico nemen. Vijf jaar wordt bij beleggen kort gevonden. Zo moeten aandelenbeleggers soms 10 jaar of, zoals nu, zelfs langer wachten voordat ze een mooi rendement laten zien.
Sommige beleggers mogen niet teveel risico lopen, bijvoorbeeld degene die voor hun oudedagsvoorziening geld opzij moeten leggen. Wanneer dit in de vorm gaat van een pensioenpolis of een pensioen B.V. dan gelden er zelfs wettelijke beperkingen. Zo mogen ouders voor hun (stief)kinderen ook niet te risicovol beleggen.
Wat zijn eigenlijk de risico’s van beleggen? Zijn die echt zo groot? Inderdaad, de risico’s kunnen heel groot zijn. Gisteren sprak ik een belegger die met zijn bank had afgesproken veilig te willen beleggen, want het betrof hier een aanvulling op zijn AOW-uitkering. Alles was belegd in obligaties en deze belegger was ervan overtuigd dat zijn vermogen op advies van de bank goed en degelijk belegd was. Op dit moment is hij echter ruim de helft van zijn vermogen kwijt. De obligaties bleken namelijk niet zo veilig te zijn als gedacht. U doet er dus heel verstandig aan u goed te oriënteren alvorens u op het pad van beleggen te begeven. Ik beloof u hiervoor alle belangrijke informatie te geven.
Welke beleggingen kunnen wij onderscheiden en wat zijn de specifieke risico’s?
In de basis kennen wij vijf soorten beleggingen: aandelen, obligaties, onroerend goed, grondstoffen en liquiditeiten. De eerste twee zal ik in dit artikel behandelen. Er zijn ook afgeleide, vaak veel meer risicovolle beleggingen zoals opties. Daar kunt u als beginnend belegger beter niet aan beginnen. Maar wat zijn aandelen en obligaties?
Als u een aandeel koopt, dan wordt u mede-eigenaar van dat bedrijf. U gaat met uw inleg risico lopen en daar moet wat voor u tegenover staan. Gaat het goed dan worden uw aandelen meer waard en in veel gevallen krijgt u één of twee keer per jaar een financiële vergoeding van een paar procent. Wij noemen dit een dividenduitkering. Het kan natuurlijk ook fout gaan en in het ergste geval, loopt u niet alleen het dividend mis, maar raakt u zelfs uw gehele inleg kwijt.
Ervaring leert dat u, mits u een goed gespreide portefeuille heeft, met aandelen over een lange periode circa 9% rendement maakt. Lang is in dit verband 15 tot 25 jaar.
Wilt u minder risico en toch een beter rendement dan op uw spaarrekening, dan zou u kunnen kiezen voor obligaties. Met een obligatie geeft u feitelijk een lening aan een bedrijf en daarvoor ontvangt u jaarlijks een bepaalde vergoeding. Deze vergoeding ligt in normale tijden gemiddeld 1,5 tot 2% boven de spaarrente. Ook met obligaties loopt u verschillende risico’s.
Stel u heeft een obligatie gekocht van € 1.000, met een looptijd van 10 jaar en een rentevergoeding van 4%. Wat gebeurt er dan met de waarde van uw obligatie als de rente korte tijd hierna stijgt naar 6%? U wilt uw obligatie na 1 jaar verkopen want u heeft wat financiële tegenvallers. U wilt het liefst uw €1.000 terug, maar de koper zegt tegen u dat hij voor uw obligatie toch maar €820 wil betalen. U voelt zich misschien tekort gedaan, maar dit is toch niet terecht. De koper kan namelijk ook gewoon een nieuwe obligatie kopen en krijgt dan de huidige marktrente van 6%. Uw obligatie loopt nog 9 jaar. Dit betekent dat de koper 9 jaar lang 2% rente minder krijgt dan de huidige rente. In euro’s dus 9 keer €20 geeft in totaal €180. €1000 verminderd met €180 geeft dus een reële verkoopprijs van €820.
U ziet, ook een obligatiebelegging, hoe degelijk ook, kent zekere risico’s. Het risico dat ik hier beschreven heb noemen wij in ons vak het renterisico. Dit risico wordt groter naarmate de looptijd van een obligatie langer wordt. Hoe langer de looptijd hoe groter de hefboom, maar dat hebt u vast al begrepen. Daarnaast zijn er nog andere risico’s zoals die van de onderliggende debiteur, de inflatie en andere marktomstandigheden. In mijn volgende artikel zal ik wat dieper op obligatiebeleggingen in gaan.
Hierbij formuleer ik de tweede valkuil van een beginnend belegger:
Steek meer dan voldoende tijd en aandacht aan het goed in kaart brengen van uw beleggingsdoelen, uw uitgangspunten of randvoorwaarden en uw risicoprofiel. Een goed begin is het halve werk en vergemakkelijkt uw beleggingsbeslissingen. Houdt u hier vooral ook aan vast en laat u door omstandigheden niet van de wijs brengen. Uw valkuil is te snel en te spontaan van start te gaan, met een grote kans op teleurstellingen later.
Meld u aan voor de Beleggen.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!