De valkuilen van zelf beleggen (3)
Woensdag 2 November 2011 | Door Peter van der Slikke
In mijn vorige artikel heb ik u gewezen op het belang van een goede en grondige voorbereiding, alvorens met beleggen te beginnen. De verdeling over de beleggingscategorieën aandelen, obligaties, onroerend goed en liquiditeiten bepaalt veel meer uw uiteindelijke rendement dan de specifieke keuze voor bepaalde beleggingen.
Ik heb u toegezegd in dit artikel wat meer informatie te geven over obligaties. De meeste beleggers hebben van hun economieles op de middelbare school onthouden, dat een obligatie een veilige belegging is. U weet misschien nog dat het rendement niet zo hoog ligt, maar u loopt er ook niet veel risico mee. Inderdaad, er is een directe relatie tussen de hoogte van het rendement en het risico dat u zult moeten accepteren, als u een bepaald rendement wilt halen. U besluit een deel van uw vermogen veilig in obligaties te beleggen en gaat op zoek naar de beste obligaties. Al snel ziet u een obligatie die een rente geeft van 6%, maar vlak daaronder staat een obligatie met een rente van 4%. Beide obligaties hebben een koers van 100%. U bent uiteraard geneigd voor de obligatie van 6% te kiezen, maar ja, waarom geeft die obligatie 2% meer rente, vraagt u zich af.
Dit kan een aantal redenen hebben. In de eerste plaats zijn niet alle obligaties even veilig als u misschien veronderstelde. Er zijn heel veilige, maar er zijn zeker ook risicovolle obligaties. Natuurlijk eist een belegger voor meer risico een hogere vergoeding. Door het DSB debacle weet heel Nederland nu wat ‘achtergesteld’ betekent. NGGW dus: Niet Goed Geld Weg. Komt een bank in de problemen en u heeft een obligatie of spaargeld dat achtergesteld is, dan bent u dat in veel gevallen voor een belangrijk deel of misschien zelfs geheel kwijt. In werkelijkheid zijn de risico’s niet zo zwart/wit als zojuist omschreven. Maar neemt u van mij aan dat, als een obligatie een afwijkend hogere rente geeft, daar altijd een goede reden voor is. Laat u zich dus niet verleiden door de hoogte van de rente alleen.
Omdat het reuze moeilijk is, zelfs voor een vakman, de kwaliteit van een obligatie te beoordelen zijn er gespecialiseerde bureaus die hier hun werk van hebben gemaakt. De meest bekende bureaus zijn Moody’s, Standard & Poors en Fitch. De kwaliteit, de rating genoemd, van een obligatie wordt uitgedrukt in een letter of letter/cijfer combinatie. Zo betekenen de letters AAA de allerbeste kwaliteit en CCC betekent extreem risicovol. Als u even Googled kunt u ook de volledige lijst makkelijk vinden.
Tenslotte het meest belangrijke begrip dat bij obligaties wordt gebruikt: het effectief rendement. Eigenlijk heb ik u er in mijn vorige artikel al wat over verteld. Effectief rendement betekent vereenvoudigd voorgesteld, het saldo van de rente die u per jaar ontvangt plus de koerswinst of het koersverlies dat u gedurende de resterende looptijd gemiddeld per jaar zult realiseren.
Met een voorbeeld wordt het misschien makkelijker er een goed beeld van te krijgen:
U koopt een obligatie met een coupon van 4% en de koers die u ervoor moet betalen is 104%. De obligatie heeft een resterende looptijd van 2 jaar.
U weet dus zeker dat u 4% over de resterende looptijd gaat kwijtraken, want een obligatie keert aan het einde van de looptijd de oorspronkelijke hoofdsom van 100% uit. De koers gaat dus de komende twee jaar dalen van 104% naar 100%. Dat is per jaar dus 2%. U krijgt 5% rente en u maakt per jaar 2% koersverlies, dus uw rendement bedraagt dan 3%.
Dit percentage van 3% noemen wij het effectief rendement. Obligaties met ongeveer dezelfde looptijd en van ongeveer dezelfde kwaliteit zullen in de praktijk veelal ongeveer hetzelfde effectieve rendement hebben, dus ongeacht de hoogte van de coupon.
Ik adviseer u als beginnend belegger overigens niet in individuele obligaties te beleggen, maar te kiezen voor een goed gespreid mandje obligaties. Vroeger was u voor een goede spreiding aangewezen op de obligatiebeleggingsfondsen van banken. Het nadeel van fondsen van banken is dat u circa een kwart deel van uw rendement (direct en indirect) moet afdragen aan kosten. Tegenwoordig bestaan hiervoor echter ook zeer goed gespreide indexbeleggingen. De spreiding van indexbeleggingen is doorgaans een stuk beter dan die van beleggingsfondsen en belangrijker, de kosten liggen een heel stuk lager. Obligatiefondsen renderen in de praktijk in 95% van de gevallen slechter dan de markt. U doet uzelf dus tekort als u voor fondsen kiest. Een heel goed gespreid en kwalitatief hoogwaardig mandje bedrijfsobligaties is de iShares Barclays Euro Corporate Bond, in dit mandje zitten ruim 800 verschillende obligaties, een betere spreiding kunt u niet krijgen. Door de lage kosten van 0,2% per jaar blijft er van het rendement veel meer voor u over. U begrijpt dat door het gemiddeld lagere rendement bij obligaties de factor kosten veel zwaarder gaat wegen.
Hierbij formuleer ik de derde valkuil van een beginnend belegger: Het onderdeel kosten moet u bij beleggen goed in de gaten houden. Kosten frustreren op lange termijn uw rendement. Vanaf het eerste begin moet u ervoor waken geen onnodige kosten te maken. U kunt uw kosten beperken door zo min mogelijk te muteren, beleggingsfondsen zoveel mogelijk te mijden, gebruik te maken van internetsystemen voor het aan- en verkopen van uw effecten en door zelf rechtstreeks in effecten te beleggen, maar omdat dit voor velen vanwege het spreidingsbelang niet haalbaar is, te beleggen in goedkope indexbeleggingen. Uw derde valkuil is dus dat u te weinig alert zou kunnen zijn op de kosten.
Meld u aan voor de Beleggen.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!