Speel om niet te verliezen
Woensdag 7 September 2011 | Door Peter Cordes
Wie de aandelenbeurs volgt, moet bijna geloven dat de financiële wereld op haar einde is. De markt gaat blijkbaar uit van het slechtst denkbare scenario. Niet geheel begrijpelijk, want na een decennium van grote beursbewegingen hebben beleggers hun negatieve ervaringen verankerd in een zeer negatieve houding ten opzichte van beleggen. Toch is het merendeel van de beleggers niet bereid om tijdig afscheid te nemen van de aandelen. Hoe komt dit toch?
Negatieve prikkels
In deze marktomstandigheden wegen de slechtnieuwsberichten zwaarder dan anders. De media werkt er onbewust hard aan mee. Berichten over macro-economische verzwakking, banken in crisis, overheden die het niet voor elkaar krijgen rust te brengen. Het is voor ‘goeroes' voer voor het doen van de meest wilde uitspraken.
Bewezen is dat we juist die prikkels waarnemen die overeenkomen met onze gedachten en gevoelens van dat moment. Kort gezegd: wie een rothumeur heeft, staat meer open voor negatieve prikkels. Ook is aangetoond dat een negatieve gedachte uitgangspunt wordt bij het maken van keuzes. Daarbij zijn we niet in staat snel om te schakelen naar een positieve gedachte. We noemen dit ‘framing' of verankering.
Hekel aan verlies
In hoeverre beïnvloedt framing onze beleggingskeuzes? Als we aannemen dat onze beleggingen in waarde zullen gaan dalen , zijn we vreemd genoeg niet bereid om verlies te nemen. Beleggers hebben een grondige hekel aan het nemen van verlies. Dat geeft namelijk een sterk gevoel van onbehagen en dat willen we koste wat kost voorkomen. Die drang is zo sterk dat we niet altijd in staat zijn de meest rationele keuze te maken. Onderzoek naar dit gedrag en het fenomeen ‘verliesaversie' is gedaan door onder andere Kahneman en Tversky.
Spelletje
Beide heren onderzochten het verband naar de zogeheten vooropgestelde uitkomst vanuit een bepaalde mindset (framing) in combinatie met verliesaversie. Zij stelden dat bij een positief uitgangspunt men andere keuzes maakt, dan in een geval van een mogelijk negatief uitgangspunt. De resultaten zijn opzienbarend.
U kunt het ook zelf doen. Kies uit een van de twee mogelijkheden:
- U wint zeker 2.400 euro
- U maakt 25 procent kans op 10.000 euro of 75 procent kans op helemaal niets
Wat kiest u? Waarschijnlijk gaat u voor de 2.400 euro. Een grote meerderheid van de respondenten in het onderzoek ging voor de zekerheid van winst. Dat is niet vreemd, want wie rekent weet dat de tweede mogelijkheid statistisch kans biedt op 2.500 euro. Voor die honderd euro meer hoeft u geen extra risico te nemen en de hobbel van de 2.400 euro in uw zak klinkt zeer aanlokkelijk.
We zijn dus geneigd te kiezen voor een zekere winst, ook al is deze kleiner dan de hogere winst die we mogelijk kunnen boeken. Tot zover lijkt de keuze heel begrijpelijk.
We zijn nog niet klaar. U kunt weer kiezen uit de volgende twee mogelijkheden:
- U verliest zeker 7.500 euro
- U heeft 75 procent kans op een verlies van 10.000 euro of 25 procent kans op helemaal geen verlies
Wat verkiest u? In het onderzoek koos 90 procent van de mensen voor de laatste mogelijkheid. Ze waren bereid om met een grote kans op een groter verlies toch te spelen voor geen verlies. U begrijpt dat in het eerste en in het tweede geval de statische kansen hetzelfde winst- of verliesbedrag opleveren. Toch spelen we door om vooral niet te verliezen.
Waar ligt de parallel met onze beleggingskeuzes? Heel simpel. Allereerst kiezen we voor ‘veilige' staatsobligaties of een deposito, ook al leveren deze keuzes een zeer klein effectief rendement op. We kiezen bovendien voor goud omdat we bijna zeker zijn dat goud altijd een waarde vertegenwoordigt. Daarnaast weigeren we verlies te nemen op bestaande aandelenposities. En aandelen bijkopen is helemaal uit den boze.
Menselijk
Klinkt dit bekend? Het maakt u slechts menselijk. We hebben namelijk de hoop dat de aandelen in ieder geval ooit weer op het niveau van aanschaf zullen geraken. Sterker nog, de eerste aandelen die verkocht gaan worden zijn die aandelen die een winst in de portefeuille laten zien. We kopen waarschijnlijk ook pas nieuwe aandelen aan als de markt vele tientallen procenten is gestegen. Dat is een periode waarin ons ‘frame' een positievere houding heeft ten opzichte van de beurs en economie dan op dit moment. U speelt om niet te verliezen en dat levert vaak louter en alleen maar verlies op.
Meld u aan voor de Beleggen.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!