QE or not QE

We leven in een vreemde wereld, bijna dagelijks worden we geconfronteerd met gebeurtenissen waarvan we ons afvragen: “Hoe is het in vredesnaam mogelijk?” Gelukkig kunnen we altijd terugvallen op de financiële wereld. Dat is er één van vaste waarden en een heldere vooruitziende blik.

Worden er macro cijfers bekend gemaakt, dan kun je er van uit gaan dat als ze de verwachting overtreffen, de koersen van aandelen stijgen en die van obligaties dalen. En wat de scherpe vooruitziende blik betreft. Ver voordat de gewone sterveling in 2008 door kreeg dat het crisis was, waren er in de financiële markten al tekenen dat er zwaar weer op komst was. Of kwam dat doordat veel grote spelers in deze markt tot over de oren in de problemen zaten en er logischerwijze van uit gingen dat zij niet de enige waren.

Tot zover de goede oude tijd, vandaag de dag is alles anders en niets wat het lijkt. De Centrale banken in de VS, Japan en Europa hebben in haar niet aflatende stimuleringsdrift de belegger immuun gemaakt voor de cijfertjes over de economische ontwikkelingen. Nee, tegenwoordig is de focus volledig gericht op het al dan niet afbouwen van deze stimuleringsmaatregelen en vooral op die in de Verenigde Staten. Daar wordt tot op de dag van vandaag maandelijks voor $ 85 miljard aan obligaties door de Federal Reserve opgekocht, in een poging de economie aan de praat te krijgen en de werkloosheid terug te dringen tot de gewenste 6.5%.

Hier is helemaal niets mis mee. Sterker nog, het is een prima wapen om de recessie mee te lijf te gaan. Banken kunnen zich op deze wijze goedkoop funden en dit geld kan dan weer in de echte economie worden gestoken, waardoor de kans groot is dat de bal weer gaat rollen. De record standen die de beurzen in de V.S de afgelopen tijd hebben bereikt zijn daarvan het levende bewijs en ook de economische indicatoren (o.a. werkloosheid en huizenmarkt) lijken het dieptepunt te hebben bereikt. Indien de ECB dit wapen tot haar beschikking zou hebben kon er in Europa ook eindelijk eens serieus worden begonnen met het werken aan economisch herstel.  De politieke verdeeldheid en verschil van belangen binnen Europa hebben dit tot op heden onmogelijk gemaakt.

Je mag verwachten dat beleggers zich realiseren dat deze stimuleringsmaatregelen een tijdelijk fenomeen zijn maar niets blijkt minder waar. In de toevoeging op het voorlaatste rentebesluit in de VS werd door de Federal Reserve gemeld dat “als de economische situatie het zou toelaten”, er een begin zou worden gemaakt met het afbouwen van de stimuleringsmaatregelen. 

Dat zijn goede berichten zou je denken, beleggers reageerden echter als door een adder gebeten en keerden niet alleen de obligaties maar ook aandelen de rug toe. In de toevoeging op het rentebesluit afgelopen woensdag ging de Federal reserve nog een stapje verder door te melden dat er in het laatste kwartaal van 2013 met het afbouwen van de Quantitative Easing (QE) wordt begonnen, wederom met het bijschrift “ als de economische situatie dit toelaat”.

Het hek was van de dam en wereldwijd werden niet alleen aandelen maar ook de “veilige havens” zoals Duitse staatsobligaties en goud, fors afgewaardeerd. De afgelopen donderdag gepubliceerde cijfers over de Amerikaanse economie versterkten dit beeld. De cijfers vielen mee en beleggers zochten massaal de uitgang op in de veronderstelling dat het schrikbeeld van afbouwen wel eens snel realiteit zou kunnen worden. Waar is al dat geld gebleven is nu de grote vraag, het kan toch niet allemaal onder de matrassen zijn verdwenen.

Uit de reactie van beleggers kan worden opgemaakt dat men er niet van overtuigd is dat het economisch herstel zonder stimuleringsmaatregelen doorzet. De komende maanden zullen bepalend zijn voor wat wij de komende jaren kunnen verwachten. Als de stimuleringsmaatregelen straks wegvallen zal duidelijk worden of de economie op eigen kracht verder kan aantrekken. Zoals gebruikelijk zal de richting van de financiële markten door de Verenigde Staten worden bepaald. De rest van wereld en zo dus ook Europa zullen trouw volgen, ondanks dat de situatie waarin de economieën zich bevinden totaal verschillend zijn. In Europa zijn namelijk vooralsnog alleen de groeiramingen in herstel…